EX-LIBRIS

22 Şub EX-LIBRIS

Bilenler biliyordur ama biz yine de bilmeyenlere açıklayalım 

hani alt başlıklarımızdan biri ex-libris Nilüfer  var ya  bu kitap dünyasının kartviziti gibi bir şey.

Bununla ilgili bilgileri İstanbul Ekslibris Derneği’nin sitesinin bu adresinden bulabilirsiniz. Ben sizin için siteden Prof. Hasip Pektaş’ın yazısından özet bilgileri derledim en azından fikir edinelim diye

“Ekslibris, kitapseverlerin kitaplarının iç kapağına yapıştırdıkları üzerinde adlarının ve değişik konularda resimlerin yer aldıgı küçük boyutlu grafik çalışmalardır. İngilizce “Bookplate” olarak da bilinen Ekslibris, kitap sahibini tanıtır, onu yüceltir ve kitabı ödünç alan kişiyi geri getirmesi konusunda uyarır. Sözcük olarak …’nın kitabı, …’nın kitaplığına ait veya …’nın kütüphanesinden anlamına gelir.

Çok uzun bir geçmişe sahip bu sanat dalı, yapıldığı döneme ait kültürel, tarihsel özellikleri günümüze taşıması nedeniyle de ilgi çekmekte, sanatçılar ve koleksiyoncular arasında önemli bir değiş tokuş objesi olarak kullanılmaktadır. 

Ekslibrisin ilk ve en eski örneğinin M.Ö. 1400 yıllarında açık mavi renk bir fayans üzerine yapıldığı, bunun da III. Amenofis’in kitaplığına ait olduğu ve bu levhaların papirüs rulolarını korumak için kullanılan ağaç sandıklara takıldığı tahmin edilmektedir. 

Gerçek anlamda Ekslibrisler matbaanın icadıyla birlikte yapılmıştır. Önceleri sadece kilisenin ve prenslerin ellerinde bulunan çok değerli el yazması kitaplar, matbaa sayesinde alt düzeydeki soylular ve egitim görmüş burjuva sınıfı tarafından da elde edilmiştir.

Osmanlılar döneminden kalma el yazması ve basılmış kitaplarda mülkiyet işareti olarak mühürleri görüyoruz. Mühürler, Ekslibris türüne girmese de özgün kaligrafik yapılarıyla ait oldukları kişilerin arması veya Logotayp’ı olarak Ekslibris işlevini görmüşlerdir.

Türkiye’nin Ekslibrisi tanıması, batıdan alınmış kitaplarla olmuştur.

Türkiye’de adına ilk Ekslibris yaptıranlar, yabancı uyruklu kitapseverlerdir. Üsküdar Amerikan Koleji, Robert Kolej gibi okullarda görev yapan ögretmenlerin kendileri için Ekslibris yaptırdıkları, ayrılırken kütüphaneye bıraktıkları kitaplardan anlaşılmaktadır.

1980’li yıllardan bu yana, özellikle güzel sanatlar egitimi veren kurumlardaki özgün baskıresim ve grafik tasarım derslerine giren öğretim elemanlarının özendirmeleriyle, Ekslibris yapan kişiler yetişmeye başlamıştır.”

İşte benim ex-librisim de eşimin bana hediyesi olan bir yazıdan ortaya çıktı ve naçizane oluşturmaya çalıştığım kendi kütüphanemin kitap kapaklarını süslüyor.